Polacy świadomi zagrożeń związanych z chorobami nowotworowymi – wyniki najnowszego badania ankietowego

Pomimo dostępności do badań przesiewowych, uczestnictwo Polaków w tych badaniach na tle innych krajów europejskich wciąż jest poniżej średniej. Polacy mają świadomość na temat czynników rakotwórczych i badań, które powinni zrobić, ale nie mają informacji o tym, gdzie mogą je bezpłatnie wykonać. Nie każdy wie, że na stronie pacjent.gov.pl można dowiedzieć się, gdzie w danym województwie, najbliżej miejsca zamieszkania, można wykonać poszczególne badania. Mam nadzieję, że już niedługo cała baza z informacjami o badaniach profilaktycznych będzie dostępna w jednym miejscu – w Narodowym Portalu Onkologicznym – mówi prof. dr hab. Piotr Rutkowski, Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, członek Rady Naukowej Institute for Health.

Wachlarz badań przesiewowych w naszym kraju jest naprawdę na dobrym poziomie. W ostatnich latach wymienione zostały stare mammografy na nowoczesne urządzenia cyfrowe, które zapewniają dużo lepszą jakość. Profilaktyczna cytologia jest dostępna bez kolejek w każdym regionie. Jest coraz więcej placówek, które oferują pacjentom profilaktyczną kolonoskopię. W ramach programu wczesnego wykrywania raka płuca w wybranych placówkach wprowadzono także dostęp do niskodawkowej tomografii komputerowej. Trwają także pilotaże programu wczesnego wykrycia raka gruczołu krokowego. Oczekujemy wprowadzenia badania HPV-DNA w ramach profilaktyki raka szyjki macicy. Jako onkolodzy dążymy również do tego, aby Polacy mieli dostęp do testu FIT, który jest alternatywą dla kolonoskopii w ramach profilaktyki raka jelita grubego – wskazuje prof. Rutkowski.

To oznacza, że albo informacja o programie nie dotarła do grupy docelowej, albo nie została zakomunikowana w odpowiedni sposób. Edukacja i komunikacja zdrowotna  jest niezwykle istotna z wielu względów. Przede wszystkim wpływa na długość życia w dobrym zdrowiu oraz na zdrowie populacyjne. Strategia działań powinna być oparta na Evidence-Based Approach oraz dostosowana do sprecyzowanych grup docelowych. Z badania, które przeprowadzaliśmy wynika, że tylko 20% respondentów otrzymało wiedzę na tematy zdrowotne w szkole, a 54% wiedzę czerpie z internetu. Warto więc zadbać, aby umieszczane tam treści były wiarygodne. Ponadto, oprócz nakładu na realizację programu, w budżecie powinny zostać przewidziane środki finansowe, które pozwolą na efektywną promocję przedsięwzięcia – mówi Marta Domańska, dyrektorka think tanku Institute for Health.

Zwiększenie uczestnictwa w już dostępnych badaniach przesiewowych znacznie poprawiłoby wyniki leczenia nowotworów. Dla przykładu przeżywalność w czerniaku w ciągu ostatnich 8 lat wzrosła w Polsce o około 20%. To naprawdę olbrzymi postęp. Wynika to częściowo z dostępu do nowych leków, ale przede wszystkim wiąże się z wczesnym wykrywaniem czerniaków – dodaje prof. Rutkowski.

By z programu skorzystało jak najwięcej uprawnionych, komunikację skierowałabym zarówno do rodziców, nauczycieli  oraz dzieci. Warto byłoby przeprowadzić badanie, by sprawdzić  dlaczego Polacy nie chcą szczepić swoich dzieci. Potrzeba autorytetu, który w zrozumiały sposób zakomunikuje rodzicom korzyści i skutecznie rozwieje wątpliwości i obawy. Warto pamiętać o komunikacji wzmacniającej skierowanej do dzieci, chociażby przez influencerów, którzy często stają się autorytetami. Takie działanie może zapoczątkować rozmowę na temat szczepienia – podkreśla Marta Domańska.