Źródło: raport TRUE Initiative “Ocena rzeczywistej emisyjności pojazdów w Warszawie”

Stare diesle trują Warszawę [RAPORT]

06 kwietnia 2022

Niewielki procent kilkunastoletnich pojazdów z silnikiem Diesla w Warszawie odpowiada za nieproporcjonalnie dużą część emisji samochodowych spalin. Wspólny raport TRUE Initiative i m. st. Warszawy pokazuje, że to właśnie te starsze auta mają największy wpływ na zanieczyszczenie powietrza w Warszawie.

Tylko 6 proc. najstarszych pojazdów z silnikiem Diesla (wyprodukowanych przed 2006 r.) odpowiada za 18 proc. emisji szkodliwych tlenków azotu (NOx) i 37 proc. emisji pyłów zawieszonych (PM) powodowanych przez wszystkie samochody diesla w Warszawie.
Samochody z 2005 r. lub starsze, choć stanowią tylko 17 proc. miejskiego ruchu, to emitują nieproporcjonalnie dużo zanieczyszczeń: 37 proc. emisji tlenków azotu (NOx), 52 proc. pyłów (PM).

O zanieczyszczeniu powietrza rozmawiamy zwykle zimą, kiedy jest widoczne gołym okiem, a winą za nie obarczamy ogrzewanie domów węglem. Tymczasem z raportu NIK z 2020 r. wynika, że za ok. 3/4 emisji dwutlenku azotu (NO₂) w największych polskich miastach odpowiadają samochody, szczególnie te, których stan techniczny przyczynia się do nadmiernej emisyjności.

Badanie w tym zakresie zrealizowała Międzynarodowa Rada Czystego Transportu (International Council on Clean Transportation) na zlecenie TRUE Initiative przy współpracy z Urzędem Miasta Stołecznego Warszawy. W sześciu warszawskich lokalizacjach na przełomie września i października 2020 dokonano 220 tys. pomiarów metodą TRUE (The Real-World Urban Emissions) na niemal 150 tys. pojazdach różnego typu.

Źródło: raport TRUE Initiative “Ocena rzeczywistej emisyjności pojazdów w Warszawie”

Diesel najbardziej zatruwa powietrze

17 proc. samochodów osobowych poruszających się po Warszawie spełnia wymogi normy Euro 3 lub starsze (pojazdy wyprodukowane przed 2006 r.). To właśnie ta najstarsza grupa aut emituje najwięcej zanieczyszczeń - 37 proc. emisji tlenków azotu (NOx) oraz 52 proc. pyłów (PM). Pomiary wskazują, że emisje szkodliwych gazów wzrastają nawet kilkukrotnie wraz z wiekiem pojazdów.

Jednocześnie samochody z silnikiem Diesla emitują więcej zanieczyszczeń niż pojazdy benzynowe z podobnych roczników. Jest to zauważalne w przypadku tlenków azotu (NOx) i szczególnie widoczne w przypadku pyłów PM pochodzących z rur wydechowych - w tym drugim przypadku różnica między emisjami emitowanymi przez samochody z silnikiem Diesla a benzynowymi z tej samej kategorii jest od 4 do 11 razy większa.

Źródło: raport TRUE Initiative “Ocena rzeczywistej emisyjności pojazdów w Warszawie”

Jak można temu zaradzić?

Polskie przepisy od niedawna umożliwiają wprowadzenie w miastach ograniczeń dla najstarszych i najbardziej trujących pojazdów poprzez wprowadzenie tzw. stref czystego transportu (SCT). Tworzenie takich stref ma skłonić kierowców do przyspieszenia wymiany aut na bardziej przyjazne środowisku, częstszego korzystania z transportu zbiorowego i innych mniej emisyjnych sposobów przemieszczania się.

Obecnie tego typu strefy istnieją w ponad 100 dużych miastach, m.in. w Londynie, Berlinie, czy Brukseli. Przykłady z tych miast pokazują, że strefa czystego transportu nie zmienia radykalnie organizacji ruchu. SCT jest narzędziem nakierowanym na zmiany w strukturze pojazdów poruszających się po mieście. Jest rozwiązaniem ograniczającym przejazdy tymi najbardziej trującymi.

Wielokrotnie okazywało się, że niewielka grupa najstarszych pojazdów (zwłaszcza tych z silnikiem Diesla) odpowiada za nieproporcjonalnie dużą część zanieczyszczeń. Badanie emisji spalin w Warszawie wskazuje, że ograniczenia w ruchu dla tylko 6 proc. samochodów zauważalnie poprawiłoby jakość powietrza w Warszawie. Chodzi o auta z silnikami Diesla sprzed 2006 r., a więc o samochody, które dziś mają więcej niż 17 lat.

Autorzy raportu rekomendują, aby w pierwszej kolejności wprowadzić ograniczenia dla samochodów niespełniających wymagań normy emisji spalin Euro 4 (czyli z rocznika 2005 i starszych), a następnie rozszerzyć te ograniczenia także na pojazdy z silnikami Diesla z kategorii Euro 4 i 5 (tj. roczniki 2006-2014). Eksperci ICCT wskazują również, by Warszawa pomyślała o regulacjach dla taksówek i autobusów komercyjnych. Zwracają też uwagę, że władze krajowe powinny przyjrzeć się strukturze importu używanych samochodów - średni wiek aut importowanych, które jeżdżą po Warszawie, jest znacznie wyższy niż samochodów kupionych jako nowe w Polsce - tym samym grupa importowane auta są dużo bardziej emisyjne niż samochody użytkowane od początku w Polsce.

- Plan Ochrony Powietrza przyjęty dla Województwa Mazowieckiego nakłada na władze miejskie obowiązek utworzenia Strefy Czystego Transportu w Warszawie. Dlatego też we współpracy z organizacjami Clean Air Fund i TRUE Initiative, które mają duże doświadczenie w tym obszarze przygotowujemy scenariusze wdrożenia stref, które wskażą nam, jakie ograniczenia i wprowadzone na jakim obszarze pozwolą osiągnąć wyraźny efekt poprawy jakości powietrza. Niezależnie od wariantu wdrażanie ograniczeń, planujemy je przeprowadzać stopniowo i rozpocząć je od najbardziej trujących pojazdów. Wypracowane scenariusze zostaną przedstawione radnym i mieszkańcom, ostateczną decyzję podejmuje Rada m. St. Warszawy po konsultacjach społecznych - zapowiada Michał Olszewski, Wiceprezydent Warszawy.

Pełen raport TRUE Initative “Ocena rzeczywistej emisyjności pojazdów w Warszawie” jest już dostępny do pobrania.

TRUE Initiative (The Real Urban Emissions Initiative) to partnerstwo Fundacji FIA i Międzynarodowej Rady ds. Czystego Transportu (ICCT). Fundacja FIA cieszy się międzynarodową renomą w zakresie innowacyjnej filantropii w obszarze badań nad środowiskiem naturalnym, a znaczną część funduszy przekazuje na rzecz TRUE Initiative. ICCT jest niezależną organizacją, która zapewnia organom regulacyjnym techniczną i naukową ekspertyzę w obszarach związanych z ochroną środowiska. Obie organizacje są zainteresowane działaniami ograniczającymi emisyjność pojazdów i poprawą jakości powietrza w miastach. TRUE dostarcza miastom danych na temat zanieczyszczeń emitowanych przez floty pojazdów oraz informacji technicznych, które mogą być wykorzystane do podejmowania strategicznych decyzji.

Grzegorz Dzięgielewski